Categories: Internet RUSL Sinhala

Password සම්බන්ධයෙන් ඔබ කලයුතු සහ නොකළ යුතු දේ

බොහෝ ගිණුම්, බොහෝ මුරපද. එය Online ජීවිතයයි.

 

සාමාන්‍ය ඔන්ලයින් පැමිණ සිටින සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට සම්බන්ද ගිණුම් 100 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් ඇතැයි ගණන් බලා ඇති අතර එම සංඛ්‍යාව ඉහළ යමින් පවතී. ඔබ මෙය කියවන්නේ නම්, ඔබ බොහෝ විට එම ගණයට අයත් විය හැකිය. ඔබ වඩාත්ම සැලකිලිමත් වන ප්‍රාථමික ගිණුම් එකතුවක් ඔබ සතුව ඇති අතර ඒවා ඔබේ විද්‍යුත් තැපෑල, සමාජ මාධ්‍ය, බැංකු කටයුතු, media subscriptions, streaming  සේවා වැනි නිතර නිතර  ප්‍රවේශ වන වැදගත් ඒවා වේ.

එමෙන්ම ඔබ සතුව වැඩිදුර සිතීමකින් තොරව පිහිටුව අති අඩු ප්‍රමුඛතා ගිනුම් අතලොස්සක් ද පවතී.සමහර විට ඔබට ඒවා අමතකව ගොස් තිබිය හැක.එම ගිණුම් වලට අඩු ප්‍රමුඛතාවයක් ඇති බැවින්, සමහර විට ඔබ මුරපද ආරක්ශාව ගැන සැලකිලිමත් නොවී ඇති අතර,යම්කිසි Data Breach එකක් සිදු උවහොත් ඔබගේ අනෙකුත් ආරක්ශිත ගිනුම් වල ආරක්ශාවද  අවදානමකට ලක් විය හැක.

 

මුරපදවල ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් ඔබ කලයුතු සහ නොකළ යුතු දේ ලැයිස්තුවක් මෙන්න.

 

කලයුතු

නොකලයුතු

  • සම්බන්ධ නොවන වචන දෙකක් හෝ වැඩි ගණනක් ඒකාබද්ධ කිරීමෙන් දිගු මුරපද භාවිතා කරන්න.
  • අංක හෝ විශේෂ අක්ෂරද භාවිතා කරන්න, නමුත් e වෙනුවට 3 ආදේශ කිරීම මත රඳා නොසිටින්න e සඳහා 3 ආදේශ කිරීම, ඕනෑවට වඩා භාවිතා වන අතර එය හොඳින් දන්නා කරුණකි.
  • “Password” යන වචනය හෝ එහි කිසිදු සංයෝජනයක් භාවිතා නොකරන්න. “P@ssword!” හැකර්වරුන්ට අනුමාන කිරීම පහසුය.
  • ඔබගේ මුරපද අවම වශයෙන් අක්ෂර 8 ක් වත් කරන්න. අවම වශයෙන් අක්ෂර 12-15 ක් සඳහා උත්සහ කරන්න.
  • Cricket, Tiger හෝ Computer වැනි කෙටි, එක වචන මුරපද භාවිතා නොකරන්න.
  • ලොකු අකුරු(Upper Case) සහ කුඩා අකුරු(Lower Case), අංක සහ සංකේතවල සංයෝජනයක් භාවිතා කරන්න.
  • විශේෂ අක්ෂර (@,!, 0, ආදිය) ආරම්භයේ හෝ අවසානයේ පමණක් තබන්න එපා.
  • ඔබ පමණක් දන්න අසාමාන්‍ය වචන ඇතුළත් කරන්න. එය අනෙක් අයට විකාරයක් ලෙස පෙනිය යුතුය.
  • ඔබගේ උපන් දිනය, ලිපිනය හෝ පවුලේ සාමාජිකයන්ගේ නම් වැනි පුද්ගලික තොරතුරු ඇතුළත් නොකරන්න.
  • ඔබගේ මුරපද,Password manager එකක් තුල  ආරක්ෂිතව සහ encrypt කර තබා ගන්න.
  • ඔබගේ මුරපද බෙදා හද නොගන්න. ඔබේ පරිගණකයට ඇලවූ කඩදාසි කැබැල්ලක ඒවා ලියා තබන්න එපා.
  • ඔබගේ මුරපදය පුරා විවිධ අංක සහ අක්ෂර පතුරවන්න.
  • asdfjkl වැනි පොදු යතුරුපුවරු රටා  හෝ 111111, abc123 , 654321 වැනි පැහැදිලි රටා භාවිතා නොකරන්න.
  • සෑම වෙබ් අඩවියකටම අනන්‍ය(unique) වු සංකීර්ණ මුරපද සාදන්න.
  • සෑම තැනකම එකම මුරපදය භාවිතා නොකරන්න.
  • විශේෂයෙන් ඔබේ ප්‍රාථමික විද්‍යුත් තැපැල් ගිණුම සඳහා Two-Factor Authentication (2FA) සහිත අමතර ආරක්ශාවක් භාවිතා කරන්න.
  • ඔබට Two-Factor Authentication (2FA)  ඇති බැවින් දුර්වල මුරපදයක් ආරක්ෂිත යැයි නොසිතන්න.

Source :”password dos and don’ts“.

Article By : Maleesha Kumarage

No comments yet

Post a comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.